Umowny ustrój majątkowy

Z wpisu: Ustawowa wspólność majątkowa wiesz już, że umowny ustrój majątkowy obok ustroju umownego i przymusowego jest jednym z trzech rodzajów małżeńskich ustrojów majątkowych. W tym wyjaśnię Ci, na czym on polega. Skupię się tylko i wyłącznie na ustroju wspólności rozszerzonej i ograniczonej. Rozdzielności majątkowej poświęcę odrębny wpis: Rozdzielność majątkowa zwykła i z wyrównaniem dorobków.

Czym jest umowny ustrój majątkowy i jakie są jego rodzaje, czyli czym jest intercyza?

Do ustanowienia umownego ustroju majątkowego pomiędzy małżonkami dochodzi przez zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej, która zwana jest intercyzą. W ten sposób możecie zmienić zakres wspólności (rozszerzyć ją lub zawęzić) albo wprowadzić pełną rozdzielność majątkową, bądź rozdzielność z wyrównaniem dorobków.

Inaczej mówiąc, intercyza prowadzi do zmiany ustawowego porządku majątkowego poprzez usunięcie wspólności majątkowej i wprowadza odmienny stosunek majątkowy. Jaki? To zależy od Was.

Możemy wyróżnić aż cztery ustroje umowne, a zatem macie aż cztery możliwości:

• ustrój wspólności rozszerzonej;
• ustrój wspólności ograniczonej;
• ustrój rozdzielności majątkowej, a w ramach niej:
  • rozdzielność majątkowa zwykła (pełna),
  • rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków.

Intercyza przedmałżeńska i po ślubie

Możecie zawrzeć intercyzę, a zatem wprowadzić umowny ustrój majątkowy zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i w trakcie jego trwania.

Jeżeli zawrzecie intercyzę przed zawarciem małżeństwa, wówczas z chwilą jego zawarcia będzie wiązał Was wybrany rodzaj ustroju umownego.

Z kolei jeżeli zawrzecie intercyzę w trakcie trwania małżeństwa, z chwilą jej zawarcia ustanie ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej (o tym, na czym polega ustawowa wspólność majątkowa, pisałam we wpisie: Ustawowa wspólność majątkowa) i zacznie obowiązywać wybrany rodzaj ustroju umownego.

Co ważne, na każdym etapie trwania małżeństwa możecie zrezygnować z intercyzy, zmienić jej treść i z niej zrezygnować, wracając do ustawowej wspólności majątkowej. Zawsze musicie tego dokonać w formie aktu notarialnego przed notariuszem.

Jakie są koszty zawarcia intercyzy, czy można ją zawrzeć z mocą wsteczną, jak wpływa na dziedziczenie i czy chroni przed długami małżonka, omówię jeszcze we wpisie: Rozdzielność majątkowa zwykła i z wyrównaniem dorobków. W nim wskażę też plusy i minusy zawarcia intercyzy, więc będziesz mógł zastanowić się i podjąć decyzję, czy to rozwiązanie korzystne dla Ciebie.

Na czym polega wspólność majątkowa małżeńska rozszerzona?

Wspólność rozszerzona polega na tym, że włączacie do majątku wspólnego te przedmioty, które w ustroju ustawowym należały do Waszych odrębnych majątków osobistych. Dla przykładu, jeżeli jedno z Was zakupiło przed ślubem mieszkanie, to po zawarciu intercyzy tego typu, mieszkanie wejdzie w skład Waszego majątku wspólnego.

Co należy do majątku osobistego, a co do wspólnego omawiam dokładniej we wpisach: Majątek osobisty małżonków – cz. 1, Majątek osobisty małżonków – cz. 2. i Majątek osobisty małżonków – cz. 3.

Możecie objąć wspólnością wszystkie przedmioty z wyjątkiem:

• przedmiotów majątkowych, które przypadną jednemu z Was z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny;
• praw majątkowych, które wynikają ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom (w praktyce chodzi najczęściej o przedmioty oraz prawa majątkowe stanowiące wkład do spółki cywilnej, ale także o prawa majątkowe wynikające z osobowych spółek handlowych, tj. spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej;
• praw niezbywalnych, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie (chodzi tutaj np. o uprawnienie do otrzymywania alimentów, służebność osobistą albo prawo dożywocia).
• wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodzą one do wspólności ustawowej, jak również wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
• niewymagalne jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z Was.

Na czym polega wspólność majątkowa małżeńska ograniczona?

Ze wspólnością ograniczoną mamy do czynienia wówczas, gdy część przedmiotów objętych w ustroju ustawowym majątkiem wspólnym zostaje włączona do majątków osobistych małżonków. Możecie zatem wskazać w tym rodzaju intercyzy konkretne rzeczy lub prawa, które mają pozostać w Waszym osobistym majątku.

Pamiętaj, jeżeli chcecie zawrzeć intercyzę, powinniście zawsze zawrzeć ją przed notariuszem. Natomiast jeżeli macie wątpliwości, jaki rodzaj intercyzy w Waszym przypadku jest najkorzystniejszy, aby zabezpieczyć Waszą przyszłość i majątek, warto tę kwestię omówić z adwokatem.