Dodatkowe wydatki na dziecko a alimenty

Ustalona przez sąd wysokość alimentów nie ma charakteru stałego. Jeśli bowiem pojawią się dodatkowe, uzasadnione wydatki na dziecko, będzie można starać się o ich podwyższenie.

Dodatkowe wydatki na dziecko a zakres obowiązku alimentacyjnego

Pojawienie się dodatkowych wydatków na dziecko, co do zasady, objęte jest zakresem obowiązku alimentacyjnego każdego rodzica. Jego granice wyznaczają z jednej strony możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego, a z drugiej – usprawiedliwione potrzeby dziecka.

Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

Jeśli więc wysokość ustalonych alimentów nie wystarcza na sfinansowanie dodatkowych wydatków na potomka, zachodzi podstawa faktyczna i prawna do ich podwyższenia.

Czy każde dodatkowe wydatki na dziecko uzasadniają podwyższenie alimentów?

Aby doszło do podwyższenia alimentów muszą zaistnieć okoliczności, które uzasadniają takie rozstrzygnięcie. Może to nastąpić tylko gdy nastąpi tak zwana zmiana stosunków. W pojęciu tym mieści się m.in. wystąpienie istotnego wzrostu usprawiedliwionych potrzeb dziecka, na które konieczne jest ponoszenie dodatkowych wydatków.

Oznacza to, że dodatkowe wydatki muszą być przeznaczane na pokrywanie usprawiedliwionych potrzeb dziecka, które z określonych powodów uległy zwiększeniu. 

Co należy rozumieć poprzez usprawiedliwione potrzeby dziecka?

Pojęcie usprawiedliwionych potrzeb dziecka jest bardzo szerokie.

Rodzice, w zależności od swych możliwości zarobkowych i majątkowych, zobowiązani są zapewnić swojemu potomkowi odpowiednie środki do zaspokojenia jego potrzeb:

• fizycznych, na przykład w postaci wyżywienia, zapewniającego prawidłowy rozwój fizyczny, mieszkania, stosownej do wieku odzieży, środków higieny osobistej, leczenia w razie choroby,
• duchowych, w tym kulturalnych.

Rodzice powinni dostarczać swojemu dziecku środki wychowania, zapewniające osiągnięcie odpowiedniego poziomu kształcenia ogólnego czy zawodowego odpowiednio do jego zdolności, a także zapewniać konieczny poziom rozrywek i wypoczynku.

Wszystko to mieści się w ramach „usprawiedliwionych potrzeb dziecka”.

Co ważne, z opisywanym pojęciem ściśle łączy się zasada zapewnienia dziecku tego, by mogło ono żyć na równej stopie co rodzice, bez względu na to, czy mieszka ono z nimi wspólnie, czy też oddzielnie. Oznacza to, że rodzice powinni zapewnić dzieciom warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją oni sami i to w każdym aspekcie – przy uwzględnieniu ich wieku, stanu zdrowia, kierunku kształcenia oraz innych indywidualnych okoliczności.

Co ważne, zakres uzasadnionych potrzeb dziecka jest ściśle uzależniony indywidualnego uwarunkowania konkretnego przypadku życiowego. Będzie on się powiększać wraz z wiekiem potomka oraz wzrostem poziomu życia jego rodziców.

Ponieważ wiąże się to ze zwiększonymi wydatkami tego rodzica, pod którego opieką dziecko się znajduje, odpowiednio do tego powinny zostać podwyższone świadczenia alimentacyjne, które zobowiązany jest uiszczać drugi z nich.

W każdym jednak przypadku usprawiedliwione potrzeby małoletniego dziecka powinny być oceniane z uwzględnieniem standardów panujących w jego środowisku i dotychczasowej stopy życiowej rodziny.

Czy każde zwiększenie usprawiedliwionych potrzeby dziecka uzasadnia podwyższenie alimentów?

Podkreślenia wymaga fakt, iż nie każde zwiększenie usprawiedliwionych potrzeby dziecka, powodujące wzrost ponoszonych na nie wydatków, uzasadnia podwyższenie alimentów.

Musi ono być „istotne”, a więc znaczące. Nieznaczny wzrost w tym zakresie nie usprawiedliwia podniesienia świadczeń alimentacyjnych. 

Jakie czynniki sąd uzna za spełniające takie warunki? Do najbardziej powszechnych należą:

• popadnięcie dziecka w długotrwałą chorobę lub powstanie u niego niepełnosprawności, na przykład wskutek przeżytego wypadku i związana z tym konieczność ponoszenia zwiększonych wydatków na leki, wizyty lekarskie czy rehabilitację,
• rozpoczęcie przez dziecko edukacji lub przejście do jej kolejnego etapu (w szczególności studiów), co zawsze łączy się ze zwiększonym poziomem wydatków. Konieczne jest bowiem sfinansowanie dojazdów na zajęcia, kosztów pobytu w akademiku lub na stancji, zakupu podręczników i pomocy naukowych oraz dydaktycznych,
• osiągnięcie przez dziecko pewnego wieku, w szczególności progu dojrzewania. Nie ulega wątpliwości, że wskutek osiągnięcia przez małoletniego dojrzałości umysłowej, pojawiają się nowe pasje i zainteresowania – takie jak uprawianie hobby czy sportu, uczęszczanie do kina, teatru etc. Konieczne jest więc zapewnienie małoletniemu dostępu do dodatkowych zajęć pozalekcyjnych, korepetycji, szkół językowych i tak dalej. To wszystko generuje dodatkowe koszty. Poza tym, im dziecko starsze, tym większe sumy pochłania jego wyżywienie oraz zapewnienie odpowiedniego ubrania.

Poza tym rzeczywisty wzrost wydatków na dziecko powodują także dwa czynniki:

• spadek siły nabywczej pieniądza pomiędzy dniem, w którym zostało wydane orzeczenie zasądzające alimenty, a tym, w którym wystąpiono z żądaniem ich podniesienia. W tym kontekście inflacja jest zjawiskiem, które powoduje, że wzrastają rzeczywiste koszty utrzymania osoby uprawnionej, czego skutkiem jest zwiększenie ponoszonych wydatków na dziecko,
• istotne pogorszenie się sytuacji zarobkowej i majątkowej rodzica sprawującego opiekę nad dzieckiem. Taka sytuacja powoduje, iż wydatki na dziecko „zajmują” większą część dochodów, jakimi on dysponuje, co obiektywnie oznacza „wzrost” ponoszonych wydatków. 

Powyższą sytuację należy rozpatrywać szeroko. Obejmuje ona nie tylko przypadek, gdy nastąpiło bezpośrednie zmniejszenie dochodów, (na przykład z powodu zwolnienia z pracy), ale także zwiększenie niezbędnych wydatków i kosztów utrzymania, na przykład wskutek zwiększenia czynszu za mieszkanie, jak również zwiększenie się liczby osób pozostających na utrzymaniu.

Zwiększenie wydatków na dziecko a możliwości zarobkowe rodzica zobowiązanego do alimentów

Musisz pamiętać, że warunkiem koniecznym, aby sąd mógł przyjąć, że doszło do zaistnienia zmiany stosunków, uzasadniających podwyższenie alimentów, jest nie tylko wystąpienie istotnego wzrostu usprawiedliwionych potrzeb dziecka, ale także zwiększenie się możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do płacenia alimentów rodzica.

Wskazane dwie okoliczności są ze sobą ściśle powiązane. Oznacza to, że zwiększone i usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny zostać zaspokojone w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe osoby zobowiązanej do uiszczania alimentów.

Do pozytywnej zmiany sytuacji majątkowej po stronie zobowiązanego dochodzi w przypadku:

• zwiększenia się jego dochodów,
• zmniejszenia koniecznych wydatków i kosztów utrzymania, uzyskania nowych możliwości zarobkowania,
• zmniejszenia się liczby osób pozostających na jego utrzymaniu.

W jaki sposób uzyskać podwyższenie alimentów ze względu na zwiększone wydatki na dziecko?

Aby uzyskać podwyższenie świadczeń alimentacyjnych, konieczne jest złożenie w tym przedmiocie pozwu. Musisz wykazać w nim, że nastąpiła zmiana stosunków, opisana w tym artykule.

O koniecznych elementach pozwu o alimenty pisałam w artykule „Jak udowodnić zakres obowiązku alimentacyjnego? oraz „Podwyższenie alimentów”.

Pozew o podwyższenie alimentów składa się w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania powoda lub pozwanego. Jest on wolny od wszelkich opłat sądowych.   

Powinieneś wiedzieć, że sąd, rozstrzygając o zasadności podwyższenia alimentów, dokonuje porównania stanu faktycznego, który istniał w momencie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty, ze stanem jaki ma miejsce w czasie rozpatrywania takiej sprawy.
Powód musi przy tym udowodnić, że doszło do opisanej powyżej zmiany stosunków, uzasadniającej zmianę wysokości świadczeń alimentacyjnych.

Pamiętaj również, że powód uprawniony jest do wystąpienia z żądaniem podwyższenia alimentów z powodu zwiększonych wydatków na dziecko nawet z tzw. datą wsteczną. Oznacza to, że dopuszczalne jest domaganie się wzrostu wysokości świadczeń alimentacyjnych za okres przeszły – od momentu wystąpienia zmiany stosunków, uzasadniających powództwo w tym zakresie.

Tutaj przeczytasz artykuł, który w całości poświęcony jestalimentom zasądzonym z datą wsteczną.

W ramach mojej kancelarii oferuję pomoc prawną w sprawach alimentacyjnych. Zajmuję się prowadzeniem spraw zarówno o ustalenie, obniżenie oraz podwyższenie alimentów, jak i sprawami o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.

Serdecznie zapraszam Cię do kontaktu telefonicznie (+48 602 488 059) lub e-mailowo (kubica@adwokat-kubica.pl).

Możesz także umówić się na konsultację stacjonarną w mojej kancelarii w Poznaniu lub skorzystać z konsultacji on line, którą znajdziesz tutaj.