Czy można żądać alimentów wstecz?

Alimenty polegają na dostarczaniu osobie uprawnionej środków utrzymania i na ogół są zasądzane od momentu wniesienia o nie pozwu. Są jednak sytuacje, w których można żądać ich ustanowienia za okres wsteczny. Kiedy to jest możliwe, dowiesz się z tego właśnie wpisu. 

Jaki jest cel świadczeń alimentacyjnych?

Podstawowym celem alimentów jest dostarczanie osobie, która jest do nich uprawniona, środków utrzymania, których ona sama nie jest w stanie osiągnąć. Mają one służyć do zaspokajania jej usprawiedliwionych i bieżących potrzeb. Wskutek tego, co do zasady, świadczenia alimentacyjne są zasądzane przez Sąd od momentu wytoczenia o nie powództwa, a więc wniesienia pozwu.

Czy można żądać alimentów wstecz?

Obowiązujące przepisy prawa dopuszczają możliwość żądania przez powoda zasądzenia świadczeń alimentacyjnych wstecz, a więc za czas poprzedzający wytoczenie powództwa – jednakże tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Może mieć to miejsce jedynie w sytuacji, w której z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty istnieją jeszcze niezaspokojone potrzeby uprawnionego. Wówczas Sąd, uwzględniając taką potrzebę, zasądza odpowiednią sumę pieniężną.

Co należy rozumieć poprzez „niezaspokojone potrzeby”?

Przykładowo może to być zaległy czynsz mieszkaniowy czy opłaty za przedszkole. Pojęcie to obejmuje również niewykonane zobowiązania zaciągnięte dla zaspokojenia potrzeb osoby uprawnionej do alimentów w rodzaju niespłaconych pożyczek zaciągniętych w celu pokrycia kosztów jej utrzymania, leczenia, rehabilitacji, a także nieopłacone rachunki czy faktury.

Podkreślić trzeba, że alimenty z datą wsteczną należą się uprawnionemu zawsze, gdy zobowiązany do ich uiszczania uchylał się od tego obowiązku i ich nie płacił.

Za jaki okres można żądać alimentów z datą wsteczną?

Alimentów z datą wsteczną można żądać za okres, w którym jeszcze nie nastąpiło ich przedawnienie. W myśl przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem trzech lat.

Musisz więc wiedzieć, że wskazany powyżej termin przedawnienia wyznacza maksymalne ramy czasowe, za jakie uprawniony może żądać zapłacenia alimentów.

Powinieneś jednak pamiętać, że zarzut przedawnienia Sąd uwzględnia wyłącznie na wniosek pozwanego. Jeśli więc uprawniony dochodzi zaległych alimentów wstecz za okres dłuższy niż trzy lata, a zobowiązany nie podniesie zarzutu przedawnienia, wówczas Sąd zasądzi całą żądaną kwotę.

W tym miejscu znów warto przypomnieć, że uprawniony będzie mógł domagać się zasądzenia zaległych świadczeń w takim zakresie, w jakim służyły one zaspokojeniu jego bieżących potrzeb. Obowiązek alimentacyjny wygasa bowiem w zakresie potrzeb już zaspokojonych.

Alimenty a roszczenie regresowe

Obowiązek alimentacyjny każdego z rodziców obciąża ich w takim samym stopniu, w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

W sytuacji, w której tylko jeden z nich dostarczał dziecku środków utrzymania i wychowania, a drugi uchylał się od tego obowiązku, temu pierwszemu przysługuje wobec niego tzw. roszczenie regresowe, zwane też zwrotnym. Polega ono na wystąpieniu do sądu z żądaniem zasądzenia zwrotu na rzecz powoda kwot wydanych na utrzymanie małoletniego, których nie poniósł w odpowiedniej części pozwany, pomimo istnienia takiego obowiązku po jego stronie. Tym samym, roszczenie to dotyczy zwrotu kosztów utrzymania dziecka za okres poprzedzający wniesienie w tej sprawie pozwu.

Zaznaczyć trzeba, że tego rodzaju uprawnienie nie zależy od istnienia jakichkolwiek niezaspokojonych potrzeby uprawnionego. Zupełnie wystarczający jest fakt, że tylko jeden z rodziców w pełni pokrywał koszty utrzymania dziecka. W takim wypadku Sąd dokona odpowiedniego rozliczenia wydatków poniesionych na potomstwo oraz zobowiąże drugą stronę do dokonania zwrotu odpowiedniej kwoty.

Podkreślić należy, że samo powództwo wymaga wykazania przez uprawnionego do jego wytoczenia, że wydatki poniesione na dziecko miały na celu zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb.

Musisz też wiedzieć, że tego roszczenie regresowe przysługuje każdej osobie, która ponosiła ciężar utrzymania dziecka. Nie jest więc ono ograniczone tylko do rodziców.

Rozłożenie na raty alimentów z datą wsteczną

Obowiązujące przepisy prawa przewidują, że w uzasadnionych wypadkach Sąd może rozłożyć zasądzone alimenty z datą wsteczną na raty.

Może się tak stać w sytuacji, w której zobowiązany do zapłacenia alimentów w formie jednorazowej wpłaty, mógł popaść przez to w takie kłopoty finansowe, które uniemożliwiałyby mu dokonywanie uiszczania bieżących świadczeń alimentacyjnych na rzecz uprawnionego.

Więcej na temat alimentów przeczytasz w poniższych wpisach:

1.    Dowody w sprawie o alimenty

2.   Jak udowodnić zakres obowiązku alimentacyjnego?

3.   Niepłacenie alimentów na dziecko – co zrobić, gdy rodzic ich nie płaci?