Alimenty – ile z wynagrodzenia?

Kwestię: ile z wynagrodzenia może zostać przeznaczone na alimenty, można rozpatrywać w dwóch płaszczyznach.

Po pierwsze – kiedy sąd ustala wysokość świadczenia alimentacyjnego, decyduje o tym, jaka część zarobków osoby zobowiązanej do płacenia alimentów, zostanie przeznaczona na ten cel.

Po drugie – po ustaleniu alimentów, kiedy zastosowanie mają określone zasady prawne, które wskazują jaką część wynagrodzenia może zająć komornik, który prowadzi ich egzekucję.

Jak to rozumieć?

Ile z wynagrodzenia zobowiązanego może zostać przeznaczone na alimenty?

Na pytanie: „Jaka część wynagrodzenia może zostać przeznaczona na alimenty”? trudno odpowiedzieć jednoznacznie. Zależy to bowiem od wielu zmiennych czynników. Jakich? Sprawdźmy.

Generalnie zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczają dwa czynniki:

• usprawiedliwione potrzeby dziecka,
• zarobkowe i majątkowe możliwości rodzica zobowiązanego do alimentacji.

Zadaniem sądu jest takie wypośrodkowanie wysokości alimentów, aby mieściły się one w ramach wskazanych granic.

Oznacza to, że z jednej strony muszą one zapewnić zaspokajanie niezbędnych potrzeb dziecka (zarówno egzystencjonalnych, jak i duchowych), a z drugiej nie mogą powodować po stronie zobowiązanemu do ich płacenia stanu niedostatku. Tata czy mama, którzy uiszczają alimenty, mają przecież także swoje „usprawiedliwione potrzeby” oraz prawo do egzystencji na chociaż podstawowym poziomie.

W związku z tym część pensji, która pozostaje do wyłącznej dyspozycji osobie płacącej alimenty, musi zapewniać jej taki poziom życia, który odpowiada minimum jakie jest przyjęte w panujących stosunkach społecznych.

Ile z wynagrodzenia przeznacza się na alimenty w praktyce?

Najczęściej przeciętne alimenty orzekane przez sądy wynoszą od 800 do 1.000 zł na każde dziecko. Zgodnie z danymi ogłoszonymi przez Główny Urząd Statystyczny, przeciętne wynagrodzenie w trzecim kwartale 2023 roku wyniosło 11.152 zł brutto i 7932 zł netto. Oznacza to, iż przeciętne alimenty na jedno dziecko wynoszą od 10 do 12,5 uśrednionego poziomu wynagrodzenia. Ale to tylko liczby. W swojej praktyce miałam już do czynienia z alimentami na poziomie 50 % wynagrodzenia przy niskich dochodach a także kilkutysięczne alimenty gdy zobowiązany zarabiał klika średnich krajowych.

Ile z wynagrodzenia na alimenty egzekwowane przez komornika?

W sytuacji, w której pomimo orzeczenia alimentów przez sąd i ustalenia ich w określonej wysokości, zobowiązany nie wywiązuje się ze swojej powinności, czyli najprościej rzecz ujmując: nie płaci alimentów, egzekwowane są one w drodze egzekucji komorniczej.

Musisz wiedzieć, że odbywa się to według zasad oraz granic określonych przez obowiązujące przepisy, gdyż wynagrodzenie za pracę jest świadczeniem, które podlega szczególnej ochronie prawnej.

Co bardzo ważne, Kodeks pracy wskazuje poziom kwot, do którego nie wolno dokonywać pracodawcy z pensji pracownika żadnych potrąceń bez jego zgody.

Jaka część pensji jest wolna od potrąceń?

Zgodnie z obowiązującymi zasadami, ustanowiona została kwota wolna od potrąceń. Jej wysokość to kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę. Nie można egzekwować takiej części pensji, która odpowiada wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wskaźnik ten przyjmuje się po odliczeniu:

• składek na ubezpieczenia społeczne,
• zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz
• wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania.

Od powyższego są jednak pewne wyjątki – przewidziane są dla określonej grupy zobowiązań, w tym właśnie alimentów.

Jeżeli bowiem są to sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, potrącenia mogą być dokonywane w granicach do wysokości trzech piątych wynagrodzenia, czyli 60%.

Pozostała część środków pieniężnych, składająca się na pensję pracownika, musi pozostać do jego dyspozycji i podlegać wypłaceniu przez pracodawcę.

Pamiętaj również o tym, że zobowiązania tego rodzaju powinny być egzekwowane w pierwszej kolejności.

Czy tylko pensja podlega zajęciu?

Co istotne, egzekucji alimentacyjnej podlega nie tylko wynagrodzenie za pracę, ale też inne świadczenia otrzymywane przez pracownika i to w pełnej wysokości.

Należą do nich:

• nagroda z zakładowego funduszu nagród,
• dodatkowe wynagrodzenie roczne,
• należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej.

Musisz także wiedzieć, że potrącenia z wynagrodzenia za pracę mogą być także dokonywane w trybie uproszczonym.

Przy zachowaniu opisanych powyżej zasad, pracodawca zobowiązany jest dokonać potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, nawet bez przeprowadzanego wobec dłużnika postępowania egzekucyjnego.

Następuje to na wniosek wierzyciela jedynie na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego – w postaci wyroku, postanowienia lub ugody sądowej.

Nie dotyczy to przypadków gdy:

• świadczenia alimentacyjne mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być potrącona, nie wystarcza na pełne pokrycie wszystkich tych należności,
• wynagrodzenie za pracę zostało zajęte w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej.

Jeśli interesuje Cię tematyka alimentów zapraszam Cię do lektury poniższych wpisów.

1. Alimenty na dziecko a rodzic zarabiający minimalną kwotę wynagrodzenia.
2. Kiedy można żądać obniżenia alimentów?
3. Jak prawo chroni dziecko przed rodzicem, który chce płacić jak najniższe alimenty?
4. Jak udowodnić zakres obowiązku alimentacyjnego?

Jeśli są jakieś zagadnienia dotyczące alimentów na które nie znalazłaś/eś odpowiedzi na moim blogu, zapraszam Cię na konsultację, w trakcie której postaram się rozwiać wszystkie Twoje wątpliwości.

Ceny konsultacji zależą od czasu ich trwania. Szczegóły znajdziesz w zakładce KONSULTACJE.