Alimenty na dziecko a rodzic zarabiający minimalną kwotę wynagrodzenia.

Łożenie na utrzymanie swoich dzieci należy do podstawowych obowiązków każdego rodzica. Dlatego też system prawny posiada mechanizmy do egzekwowania alimentów od osób, które zobowiązane są do ich płacenia.

Co jednak w sytuacji, gdy obciążony tym obowiązkiem rodzic zarabia jedynie minimalną kwotę wynagrodzenia? Jak w takim przypadku kształtuje się jego sytuacja?

Obowiązek alimentacyjny rodziców

Na temat obowiązku alimentacyjnego rodziców obszernie pisałam w artykułach pt.

1. Dowody w sprawie o alimenty
2. Podwyższenie alimentów.
3. Alimenty na więcej niż jedno dziecko.
4. Jak udowodnić zakres obowiązku alimentacyjnego?

W tym miejscu pokrótce wskażę, iż zakres obowiązku alimentacyjnego rodziców jest wyznaczony z jednej strony przez usprawiedliwione potrzeby dziecka, a z drugiej, przez ich możliwości zarobkowe i majątkowe.

Poprzez możliwości zarobkowe należy rozumieć nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane, lecz także te, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych.

Możliwości majątkowe to z kolei wszelkie aktywa zobowiązanego. Mogą one mieć postać nieruchomości, akcji, pieniędzy, rzeczy ruchomych etc. Sąd może uznać, że zobowiązany powinien je spieniężyć, lub wykorzystać do osiągnięcia dochodu, na przykład wynajmując posiadane mieszkania, jeżeli istnieje potrzeba utrzymania dziecka.

Zakres obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych zarobków i dochodów zobowiązanego, jeśli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił i umiejętności zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno-gospodarcze i ważne przyczyny nie stoją na przeszkodzie takiemu wykorzystaniu.

W powyższym kontekście, wskazać trzeba, iż w przypadku, gdy sąd uzna, że możliwości danego rodzica są większe niż osiągane przez niego dochody, wówczas zasądzi on świadczenia alimentacyjne w takiej wysokości, która będzie odpowiadać potrzebom dziecka i wyliczonym przez niego dochodom, jakie „powinien” zobowiązany rodzic uzyskiwać. Stanie się tak, nawet wtedy, gdy rodzic osiąga w swoich rzeczywistych zarobkach jedynie kwotę minimalnego wynagrodzenia.

Alimenty na dziecko a rodzic zarabiający minimalną „krajową”

A co w sytuacji, gdy dochody osiągane przez zobowiązanego do płacenia alimentów w powyższej wysokości w pełni odpowiadają jego możliwościom zarobkowym i majątkowym?

Taki rodzic również musi wywiązywać się ze swojego obowiązku w tym zakresie. Oczywiście w takim przypadku zasądzona kwota alimentów na dziecko będzie odpowiednio niższa, co wynika z zasady, iż nie mogą one być wyższe, niż możliwości rodzica w tym zakresie. Ma on bowiem prawo do egzystencji na podstawowym chociaż poziomie. Dodać trzeba, że również rodzice mają swoje „usprawiedliwione potrzeby”, których definicja jest analogiczna do tej, jaka obowiązuje w przypadku dzieci. Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że wysokość alimentów nie może być tak duża, że zobowiązany znajduje się przez to w stanie niedostatku.

Potrącenia

Rodzic zobowiązany do płacenia alimentów na dziecko, osiągający jedynie płacę minimalną który nie wywiązuje się ze swojego obowiązku, podlega egzekucji komorniczej.

Należy przy tym podkreślić, że wynagrodzenie za pracę jest świadczeniem, które podlega szczególnej ochronie prawnej.

Wyrazem tego są przepisy Kodeksu pracy, które przewidują istnienie odpowiednich kwot do których wysokości nie wolno dokonywać pracodawcy z pensji pracownika żadnych potrąceń, bez jego zgody.

W szczególności wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania.

Od powyższej zasady istnieje kilka wyjątków, przy czym jeden z nich dotyczy właśnie alimentów.

Z wynagrodzenia wolno bowiem dokonywać potrąceń sum na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych. Co więcej, powinny one być egzekwowane w pierwszej kolejności. Dodać jednakże trzeba, iż nie jest możliwe zajęcie całego minimalnego wynagrodzenia. Potrącenia w tym zakresie mogą być dokonywane jedynie w granicach do wysokości trzech piątych wynagrodzenia, czyli 60%. Pozostała część środków pieniężnych składająca się na pensję pracownika pozostaje do jego dyspozycji i musi zostać mu wypłacona przez pracodawcę.

Musisz także wiedzieć, że egzekucji alimentacyjnej podlega nie tylko wynagrodzenie za pracę. Objęte są nią też i to w pełnej wysokości:

• nagroda z zakładowego funduszu nagród,
• dodatkowe wynagrodzenie roczne,
• należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej.

Tryb uproszczony

Mało kto wie, przy zachowaniu opisanych powyżej zasad potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych pracodawca zobowiązany jest dokonać nawet bez przeprowadzonego wobec dłużnika postępowania egzekucyjnego. Nie dotyczy to jedynie przypadków gdy:

• świadczenia alimentacyjne mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być potrącona, nie wystarcza na pełne pokrycie wszystkich tych należności,
• wynagrodzenie za pracę zostało zajęte w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej.

Wskazanych potrąceń, pracodawca dokonuje na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego (czyli wyroku albo postanowienia sądowego).

Opisany powyżej przepis Kodeksu pracy wprowadza uproszczony tryb dokonywania potrąceń alimentacyjnych z wynagrodzenia za pracę. Można ją stosować nawet w przypadku, gdy wierzycieli jest kilku, pod warunkiem jednak, że kwota możliwa do potrącenia jest wystarczająca na pokrycie wszystkich sum na jakie opiewają tytuły wykonawcze.

Na marginesie dodać należy, że dopuszczenie przez pracownika do egzekucji komorniczej jego pensji, może mieć dla niego dotkliwe konsekwencje. Pracodawca bowiem, po zakończeniu stosunku pracy, ma obowiązek zawrzeć w wydawanym świadectwie pracy informacje na temat zajęcia komorniczego. Powinna ona składać się z oznaczenia komornika, numeru sprawy egzekucyjnej oraz wysokości potrąconych kwot.

Jeśli są jakieś zagadnienia dotyczące alimentów na które nie znalazłaś/eś odpowiedzi na moim blogu, zapraszam Cię na konsultację, w trakcie której postaram się rozwiać wszystkie Twoje wątpliwości.

Ceny konsultacji zależą od czasu ich trwania. Szczegóły znajdziesz w zakładce KONSULTACJE.