Opieka naprzemienna i alimenty

Po rozwiązaniu małżeństwa przez sąd poprzez rozwód rodzice mogą zdecydować się na sprawowanie pieczy nad wspólnym dzieckiem w postaci opieki naprzemiennej. Jej wykonywanie, pomimo równego podziału obowiązków wobec małoletniego, nie powoduje wygaśnięcia ich obowiązku alimentacyjnego wobec niego. W dalszym ciągu obciąża on oboje rodziców (byłych małżonków).   

Co to jest opieka naprzemienna? Jak ją ustanowić? Czy obowiązek alimentacyjny istnieje w czasie sprawowania opieki naprzemiennej? Jaki jest jego kształt? Wszystkiego tego dowiesz się z niniejszego artykułu.

Co to jest opieka naprzemienna?

Opieka naprzemienna ma miejsce wówczas, gdy oboje rodzice, którym przysługuje pełnia władzy rodzicielskiej, sprawują opiekę nad dzieckiem w porównywalnych i powtarzających się okresach. Jest to po prostu piecza wykonywana na przemian. Przykładowo, dziecko przebywa w danym miesiącu na zmianę po jednym tygodniu lub też dwa tygodnie u każdego z opiekunów.

Kiedy można ustanowić opiekę naprzemienną?

Aby było możliwe ustanowienia opieki naprzemiennej, muszą zostać jednocześnie spełnione ściśle określone warunki:

  • oboje rodzice muszą sprawować pełnię władzy rodzicielskiej. Sąd nie przyzna opieki naprzemiennej, jeżeli na przykład powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając jednocześnie władzę rodzicielską drugiego z nich,
  • za ustanowieniem opieki naprzemiennej musi w sposób jednoznaczny przemawiać dobro dziecka,
  • konieczne jest wzajemne współdziałanie rodziców oraz zawarcie przez nich pisemnego porozumienia o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Jest to tak zwany rodzicielski plan wychowawczy. Przedstawiany jest on sądowi, który uwzględnia je w wydanym wyroku rozwodowym.

Jak ustanowić opiekę naprzemienną?

Aby sąd orzekł ustanowienie opieki naprzemiennej, konieczne jest zgodne złożenie wniosku w tym przedmiocie przez obydwoje rodziców. Jakiekolwiek rozdźwięki pomiędzy nimi w tym zakresie i brak jego wspólnego popierania przez cały czas trwania postępowania sądowego, spowodują, że sąd odmówi ustanowienia takiej formy wykonywania pieczy nad dzieckiem.

Jakie są prawa rodziców przy opiece naprzemiennej?

W przypadku opieki naprzemiennej zarówno ojciec dziecka, jak i jego matka, mają prawo do kontaktów z dzieckiem w takim samym stopniu i na takich samych zasadach. Jak wcześniej już wspomniałam – opieka nad dzieckiem sprawowana jest przez nich w porównywalnych i powtarzających się okresach.

Decyzje w ważnych sprawach dziecka muszą być podejmowane wspólnie, zaś w celu sprawowania opieki we właściwy sposób rodzice muszą podjąć daleko idącą współpracę.

Co ważne, opieka naprzemienna może być wykonywana, nawet jeśli sąd wyraźnie wskaże, że miejsce zamieszkania dziecka znajduje się u jednego z rodziców. Jest to bowiem jedynie wypadkową przepisów Kodeksu cywilnego, który stanowi, że można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania. Takie ustalenie sądu nie ma żadnego wpływu na sposób i dopuszczalność sprawowania przez oboje rodziców pieczy wspólnej.

Opieka naprzemienna a alimenty

Wyraźnie trzeba zaznaczyć, że sprawowanie pieczy wspólnej w żadnym razie nie znosi obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec ich dziecka.

Zgodnie z polskim prawem, co do zasady, obowiązek rodziców ponoszenia ciężarów związanych z utrzymaniem i wychowaniem potomstwa jest niezależny od tego, gdzie ono się znajduje.

Tym samym, skoro przy opiece naprzemiennej piecza nad dzieckiem sprawowana jest przez oboje rodziców po połowie, powinni oni ponosić jego koszty w takim samym stosunku.

Na ogół tak właśnie orzeka sąd, decydując o piece naprzemiennej. Nie określa on przy tym konkretnych kwot, jakie każdy z rodziców jest obowiązany łożyć na utrzymanie dziecka. Ogranicza się jedynie do wskazania, że koszt jego utrzymania leży w gestii rodziców w takim samym zakresie.

Takie rozwiązanie powoduje, że każde większe czy niestandardowe wydatki, związane na przykład z zajęciami dodatkowymi dla dziecka, kosztami jego leczenia czy wyjazdu za granicę, rodzice są zmuszeni każdorazowo ustalać pomiędzy sobą.

Musisz jednak wiedzieć, że takie właśnie ukształtowanie obowiązków alimentacyjnych rodziców jest możliwe tylko wówczas, gdy pozostają oni co do tego rozwiązania w pełnej zgodzie. 

Jeżeli takiego porozumienia pomiędzy rodzicami nie ma, wówczas sąd musi orzec o alimentach. W takim wypadku określa ich dokładną wysokość oraz osobę rodzica, która będzie obowiązana do ich uiszczania. Bierze przy tym pod uwagę zarówno rzeczywistą ilość czasu spędzaną przez każdego z rodziców z dzieckiem, jak i możliwości finansowe każdego z nich.

Wysokość świadczenia alimentacyjnego wyznaczana jest bowiem zawsze według usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz możliwości zarobkowych rodzica.

Zaznaczyć trzeba, że w przypadku gdy, rodzice wprawdzie występują zgodnie o ustanowienie opieki naprzemiennej, ale pomiędzy nimi występuje duża różnica majątkowa, Sąd powinien wziąć to pod uwagę i zasądzić wyższe alimenty na rzecz rodzica, który znajduje się w gorszej sytuacji finansowej.

Na temat samych alimentów możesz przeczytać więcej na moim blogu np. tutaj lub tutaj.

Anna Kubica

Jestem adwokatką i mediatorką. Specjalizuje się w sprawach rodzinnych.
W trudnych chwilach zawsze stoję u boku moich klientów, dbając o ich bezpieczeństwo prawne, komfort i spokój.

Powiązane artykuły