Majątek osobisty małżonków – część 3

W poprzednich wpisach: Majątek osobisty małżonków – cz. 1 i Majątek osobisty małżonków – cz. 2. wyjaśniłam, co wchodzi w skład majątku osobistego małżonków. W tym ostatnim już wpisie z tego cyklu przedstawię Ci kolejne składniki majątku osobistego. Jeżeli interesuje Cię, co wchodzi w skład majątku wspólnego, koniecznie zajrzyj do mojego wpisu: Majątek wspólny małżonków. Mam nadzieję, że wszystkie te wpisy pozwolą Ci nabyć wiedzę, gdy się rozwodzisz i stoisz przed koniecznością rozliczenia się z przedmiotów majątkowych i rozstrzygnięcia ich przynależności, a nie wiesz, co wchodzi w skład którego z majątków.

Co jeszcze wchodzi w skład majątku osobistego małżonka?

1. Wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków

Z mojego wpisu: Majątek wspólny małżonków wiesz, że jeżeli łączy Was wspólność ustawowa małżeńska, to do Waszego majątku wspólnego wchodzi pobrane, tj. wypłacone każdemu z Was wynagrodzenie za pracę, a także inne dochody z innej działalności zarobkowej, np. z umów o dzieło, zlecenia albo prowadzonej działalności gospodarczej.

Dopóki jednak wynagrodzenie za pracę nie zostało jeszcze wypłacone, stanowi ono wierzytelność z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej. I taka wierzytelność wchodzi w skład majątku osobistego małżonka.

Wytłumaczę Ci to na przykładzie. Załóżmy, że Twój mąż jest inżynierem budownictwa i pracuje przy projekcie budowy autostrady, który to projekt realizowany jest przez wiele miesięcy. Jego pracodawca znacząco spóźnia się z wypłatą mu wynagrodzenia za pracę. To opóźnienie zbiega się z Waszym rozwodem i mężowi ostatecznie udaje się uzyskać należne mu pieniądze dopiero po rozwodzie. O tym, do którego majątku będzie zaliczać się to wynagrodzenie, zadecyduje moment wypłaty wynagrodzenia za pracę. W tym opisanym przykładzie w całości wypłacone wynagrodzenie za pracę wejdzie w skład majątku osobistego małżonka. Twój małżonek będzie miał zatem wyłączne uprawnienie do rozporządzania tymi pieniędzmi.

2. Przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków

O jakie nagrody tu chodzi? Nagrodami za osobiste osiągnięcia są te za pracę twórczą, a więc np. nagrody naukowe, artystyczne, literackie, techniczne, uzyskane np. za udział w zawodach sportowych albo w teleturnieju telewizyjnym. Wówczas będą wchodzić do majątku osobistego małżonka. Takie nagrody powinny mieć charakter nadzwyczajny i nie powinny stanowić zwyczajnego wykonywania pracy zarobkowej.

Ale już nagrodami za osobiste osiągnięcia nie są pieniądze w postaci specjalnego dodatkowego wynagrodzenia, np. trzynastka, wynagrodzenia za dodatkową pracę i innego rodzaju premie, jakie może otrzymać pracownik. Te wchodzą w skład majątku wspólnego.

3. Prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy

Prawa autorskie możemy podzielić na autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe.

Prawa autorskie osobiste to m.in. prawo do autorstwa utworu, oznaczenie utworu swoim nazwiskiem lub decydowanie o pierwszym udostępnieniu utworu. Jeżeli Twoja żona jest dziennikarzem i publikuje felietony w prasie, to oczywiste jest, że skoro ona je stworzyła, jest ich autorką. Absurdem byłoby twierdzić, że skoro powstały w trakcie trwania małżeństwa, że mąż może sobie rościć prawo do ich autorstwa. Autorskie prawa osobiste mają osobisty charakter, nie można się ich zrzec ani je zbyć, trwają wiecznie i nie wygasają wraz ze śmiercią twórcy. Inaczej mówiąc, zostają więc przy twórcy.

Z kolei na autorskie prawa majątkowe składa się prawo do korzystania z utworu, prawo do rozporządzania utworem i prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Żona pisząca felietony może samodzielnie i bez żadnej zgody męża rozporządzać tymi prawami, tj. np. zadecydować o udzieleniu licencji, czy o przeniesieniu autorskich praw majątkowych na inny podmiot.

Jeżeli jednak otrzyma wynagrodzenie uzyskane z tytułu wykonania utworu lub przeniesienia autorskich praw majątkowych, to otrzymany w ten sposób dochód wejdzie w skład Waszego majątku wspólnego.

4. Przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej

O jakie przedmioty tu chodzi? Już tłumaczę.

We wpisie: Majątek osobisty małżonków – cz. 2. pisałam o tym, że np. jeżeli Twoja żona została potrącona z winy sprawcy w wypadku komunikacyjnym, to odszkodowanie i zadośćuczynienie uzyskane od ubezpieczyciela sprawcy wejdzie w skład jej majątku osobistego. Jeżeli za te pieniądze uzyskane w całości za odszkodowanie kupicie mieszkanie, to wejdzie ono w skład majątku osobistego tego małżonka, który uległ wypadkowi i otrzymał odszkodowanie. Jeżeli jednak kupiliście mieszkanie, finansując je częściowo ze środków uzyskanych z odszkodowania, a częściowo z Waszego majątku wspólnego, to mieszkanie wejdzie w skład majątku wspólnego. Małżonek, który dołożył do zakupu mieszkania z odszkodowania, może jedynie żądać zwrotu tych środków na podstawie art. 45 KRiO.

We wszystkich tych trzech artykułach przedstawiłam Ci zamknięty katalog składników majątków osobistych małżonków. Pozostałe składniki majątkowe wchodzą w skład majątku wspólnego, a wszelkie wątpliwości dotyczące przynależności danego przedmiotu do majątków małżonków należy rozstrzygać na korzyść majątku wspólnego.

Wiem, że macie nadzieję na udany związek trwający do grobowej deski. Warto jednak zabezpieczyć swój majątek na wypadek ewentualnego rozstania jeszcze na etapie samego zawarcia małżeństwa lub w trakcie jego trwania. W Polsce nadal stosunkowo niewiele par decyduje się na rozdzielność majątkową, ale mimo wszystko warto tę możliwość rozważyć.