Dogadanie się w sprawie o rozwód.

Sprawy o rozwód często trwają długo i łączą się z dużym ładunkiem emocjonalnym. Niejednokrotnie poruszane są bardzo intymne a nawet wstydliwe kwestie. Nierzadko zdarza się tzw. pranie brudów. Aby tego wszystkiego uniknąć, strony „mogą się dogadać” i ustalić warunki na jakich odbędzie się proces prowadzący do rozwiązania ich małżeństwa. Dojdzie wówczas do rozwodu za porozumieniem stron.

Co to jest rozwód za porozumieniem stron? W jakim zakresie strony „mogą się dogadać” w sprawie rozwodowej? Jakie to przynosi korzyści? Wszystkiego tego dowiesz się z tego właśnie wpisu.

Co to jest rozwód za porozumieniem stron?  

Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd wyrokując o rozwodzie obowiązany jest jednocześnie do orzeczenia:

• czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia,
• o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem,
• w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania małoletniego,
• o sposobie korzystania z mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków.

Sąd może również zdecydować o przeprowadzeniu eksmisji jednego z małżonków ze wspólnego mieszkania, a także dokonać podziału ich wspólnego majątku.

Podkreślić trzeba, że wszystkie te kwestie mogą być przedmiotem „dogadania się małżonków”, co w efekcie umożliwi przeprowadzenie rozwodu za porozumieniem stron. Może on bowiem nastąpić wyłącznie wówczas, gdy strony dojdą do pełnego porozumienia we wszystkich ewentualnych kwestiach spornych. Dotyczy to zarówno spraw czysto osobistych pomiędzy nimi, związanych z byłym już pożyciem małżeńskim, jak i dotyczących ich małoletnich dzieci.

Regułą jest także, iż muszą one reprezentować w sądzie tożsame stanowiska, co do najważniejszych wspólnych spraw.

W jakim zakresie strony „mogą się dogadać” w sprawie rozwodowej?

To w jaki zakresie strony „mogą się dogadać” w sprawie rozwodowej zależy oczywiście tylko od ich dobrej woli oraz granic, jakie wyznaczają przepisy obowiązującego prawa.

Jak wspomniałam powyżej dotyczyć to może wszelkich kwestii spornych związanych z procesem rozwodowym.

Orzekanie o winie

Fundamentalną kwestią jest „dogadanie się” współmałżonków co do złożenia wniosku o nieorzekanie przez sąd o wyłącznej winie jednego z nich, za trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Jeżeli dojdą oni w tej sprawie do porozumienia i zaniechają tej czynności procesowej, uzyskanie rozwodu będzie znacznie łatwiejsze, szybsze oraz tańsze.

Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd orzekając rozwód wskazuje także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.

Od tej zasady istnieje jeden istotny wyjątek, który polega na tym, że na zgodne żądanie małżonków sąd odstępuje od orzekania o winie, a w takim wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z nich jej nie ponosił.

Pamiętać trzeba, iż żądanie przeciwne zmusi sąd do przeprowadzenia postępowania dowodowego zmierzającego do zbadania wszystkich okoliczności rozpadu małżeństwa, w tym przesłuchania świadków oraz analizowania ewentualnych nagrań, sms-ów, maili, zdjęć, filmów i wszelkich innych środków dowodowych, które będą przedstawiane, aby obciążyć jedną ze stron.

Jeśli strony „dogadają się w tym przedmiocie”, wówczas jedyną rzeczą, którą będą musiały udowodnić przed sądem, będzie zaistnienie trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Oznacza to, że w tym zakresie sąd ograniczy się jedynie do przesłuchania stron.

Powinieneś również wiedzieć, że z zeznań rozwodzących się współmałżonków musi wynikać, że przestała istnieć jedna z koniecznych więzi spajających małżeństwo – gospodarcza, polegająca na prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego, seksualna oraz duchowa.. Trzeba też pamiętać, iż o ile brak więzi gospodarczej czy seksualnej nie przesądza o rozpadzie związku, to nieistnienie spoiwa duchowego, zawsze o tym świadczy.

Kwestie majątkowe oraz mieszkaniowe

Musisz wiedzieć, że na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać także podziału ich majątku wspólnego. Warunkiem jest jednak, aby jego przeprowadzenie nie spowodowało nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

Przeprowadzenie podziału majątku wspólnego oznacza, że w jego miejsce powstają dwa odrębne, nie powiązane ze sobą majątki każdego z byłych małżonków.

Przedmiotem „dogadania się” w tym zakresie może być zarówno zaniechanie składania przedmiotowego wniosku, tak aby skrócić w ten sposób postępowanie rozwodowe, jak i ustalenie wszelkich szczegółów dotyczących zasad takiego podziału. Małżonkowie mogą zawrzeć w tym zakresie porozumienie, wskazując, jakie poszczególne przedmioty majątkowe przypadają każdemu z nich. Tego rodzaju zgodna propozycja umożliwi sądowi szybkie przeprowadzenie podziału majątki w ramach procesu rozwodowego.  

Jeśli chodzi o kwestie mieszkaniowe, to jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, wówczas sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z niego przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków.

Eksmisja małżonka

W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Jeżeli stronom zależy na uzyskaniu szybkiego rozwodu, powinny one ustalić, iż wniosek taki nie zostanie złożony, gdyż spowoduje on konieczność podjęcia przez sąd dodatkowych czynności procesowych. 

Co ważne, również kwestie związane z korzystaniem ze wspólnego domostwa mogą być przedmiotem „dogadania się” małżonków. Dojście przez nich do porozumienia i ustalenie we własnym zakresie w jaki sposób i na jakich zasadach będą oni je użytkować, znacząco ułatwi i przyśpieszy orzekanie w tym względzie.

Sąd może także wyjątkowo odstąpić od takiego orzeczenia, w sytuacji, gdy małżonkowie sprzeciwiają się temu i nie naruszy to interesów wspólnych dzieci.

Tym samym, strony mogą ustalić, że złożą wniosek o niewydawanie przez sąd orzeczenia w przedmiocie korzystania ze wspólnego mieszkania, bądź też na przykład ustalić, że jedna z nich opuści je przed wszczęciem postępowania rozwodowego, tak, aby nie było ono już zajmowane razem.

Podział majątku w wyroku rozwodowym

Musisz wiedzieć, że na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o jego przyznaniu jednemu z małżonków, jeżeli jest to możliwe z punktu widzenia prawa. Warunkiem jest jednak, aby drugi małżonek wyraził zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego.

Określenie „na zgodny wniosek stron” oznacza ni mniej, ni więcej, iż współmałżonkowie muszą w tym względzie dojść uprzednio do porozumienia i ustalić, że zgodnie wystąpią o wydanie przez sąd takiego właśnie orzeczenia.

Pamiętaj jednak, że orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Zagadnienia związane z opieką nad dziećmi

Zasadą jest, iż w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o:

• władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków,
• kontaktach rodziców z dzieckiem,
• w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka, a więc o alimentach.

W powyższym zakresie sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, zwane „porozumieniem rodzicielskim” lub „rodzicielskim planem wychowawczym”.

Oczywiście wymaga ono „dogadania się” rodziców oraz przedstawienia sądowi, który je uwzględnia, jeżeli jest zgodne z dobrem małoletnich.

Przedmiotowe porozumienie nie ma jednak charakteru obligatoryjnego. Oznacza to, że jego złożenie nie jest obowiązkowe, zaś od jego zawarcia nie zależy orzeczenie przez sąd rozwodu za porozumieniem stron. Jednakże, z praktyki orzeczniczej wynika w sposób jednoznaczny, że ułatwia ono przeprowadzenie rozwodu i znacznie go przyśpiesza.

Porozumienie rodzicielskie

Jakiego rodzaju kwestie rodzice mogą ustalić w porozumieniu rodzicielskim?

Przede wszystkim, mogą:

• wskazać, aby sąd pozostawił wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, tak jak było to dotychczas,
• określić przy którym z rodziców dziecko będzie miało miejsce stałego pobytu,
• jaka będzie wysokość miesięcznych alimentów na dziecko, jakie usprawiedliwione miesięczne wydatki będą się na nią składały, do którego dnia miesiąca będą one płatne, czy z góry czy z dołu, jak zostanie uregulowana kwestia odsetek za opóźnienie na wypadek uchybienia w terminie płatności którejkolwiek z rat,
• ustalić szczegółowy harmonogram kontaktów rodzica z dzieckiem, a więc jak one będą wyglądały w dni powszechne w danym tygodniu, w jaki sposób będą wykonywane w weekendy, w wakacje, ferie, Święta Bożego Narodzenia, Święta Wielkanocne, jak również w ważne daty, takie jak Dzień Matki czy Dzień Ojca, urodziny dziecka etc. Strony mogą także wskazać czy rodzic będzie miał możliwość zabierania dziecka poza jego stałe miejsce pobytu, a także ustalić sposób wykonywania tzw. pośrednich  kontaktów z dzieckiem, na przykład telefonicznych czy mailowych.

Zaznaczyć trzeba, że porozumienie rodziców jest szczególnie ważne w przypadku, gdy występują oni o tzw. opiekę naprzemienną. Polega ona na tym, że dziecko przebywa na zmianę u każdego rodziców w proporcjonalnym okresie czasu, najczęściej po jednym tygodniu u jednego i drugiego. W przypadku, gdy rodzice nie pozostają w tym przedmiocie w pełnej zgodzie, sąd, co do zasady, nie powinien orzec o ustanowieniu takiej opieki.

Na temat opieki naprzemiennej przeczytasz więcej w tym wpisie Opieka naprzemienna nad dzieckiem. Natomiast jeśli interesuje Cię kwestia opieki naprzemiennej i alimentów to polecam przeczytać ten wpis: Opieka naprzemienna i alimenty

Powinieneś wiedzieć, że rodzice mogą także ustalić, że wystąpią o to, aby sąd w ogóle nie orzekał o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. W takim wypadku sąd odstępuje od podejmowania takiego rozstrzygnięcia.

Co się stanie, jeśli rodzice nie zawrą opisywanego wyżej porozumienia rodzicielskiego?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w takim przypadku sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Może on powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając jednocześnie władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli przemawia za tym jego dobro.

W jaki sposób „dogadać się” w sprawie o rozwód

„Dogadanie się” w sprawie o rozwód może nastąpić bądź we własnym zakresie, a więc przez samych współmałżonków, bądź też przy udziale mediatora/ki.

Powinieneś wiedzieć, że w sprawach rozwodowych, jeśli istnieje szansa na utrzymanie małżeństwa, bardzo często sądy kierują strony na mediację. Jednak również w przypadku, gdy nie ma możliwości dalszego istnienia związku, mediacja może pomóc w rozwiązaniu wielu kwestii, jakie powinny zostać uregulowane pomiędzy dotychczasowymi małżonkami.

Strony mogą same wskazać osobę mediatora. Jeżeli do tego nie doszło, sąd kieruje je do stałego mediatora, wpisanego na listę prowadzoną przez Prezesa Sądu Okręgowego oraz dysponującego odpowiednią wiedzą teoretyczną i umiejętnościami praktycznymi w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach rodzinnych. W szczególności powinien on/a posiadać wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa.

Jeśli strony są jednak zdecydowane na rozwiązanie małżeństwa, sąd może je w każdym stanie sprawy o rozwód lub separację skierować do mediacji w celu ugodowego załatwienia spornych kwestii dotyczących:

• zaspokojenia potrzeb rodziny,
• alimentów,
• sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej,
• kontaktów z dziećmi
• spraw majątkowych podlegających rozstrzygnięciu w wyroku orzekającym rozwód lub separację.

Bardzo często porozumienie rodzicielskie zawierane jest właśnie przy pomocy mediatora/ki, który/a zapewnia rodzicom profesjonalną pomoc w dojściu do wspólnego stanowiska.

Niejednokrotnie w trakcie mediacji współmałżonkowie podejmują także decyzje co do sposobu, w jaki sposób się rozstaną, a więc czy z orzekaniem o winie, czy też bez niego.

W mediacji możliwe jest także poszukiwanie rozwiązań wszelkich kwestii związanych ze współwłasnością, począwszy od podziału majątku przy rozwodzie, a skończywszy na sprawach spadkowych.

Musisz wiedzieć, że w trakcie postępowania mediacyjnego jest czas i miejsce na to, co nie jest możliwe w trakcie procesu sądowego. Współmałżonkowie są w stanie spokojnie i wyczerpująco wyartykułować swoje oczekiwania, oraz bez stresu towarzyszącego stawaniu przed sędzią, wypracować satysfakcjonujące ich porozumienie.  

Jakie są korzyści wynikające z rozwodu za porozumieniem stron?

Rozwód za porozumieniem stron, będący wynikiem „dogadania się” byłych współmałżonków, przynosi szereg istotnych korzyści. Do najważniejszych z nich należą:

• procedura rozwodowa w tym przypadku jest łatwiejsza i krótsza. Orzeczenie może zapaść nawet już na pierwszym posiedzeniu sądu. Nie musi on bowiem przeprowadzać tak skomplikowanego postępowania dowodowego, jak w przypadku rozwodu z orzekaniem o winie oraz podejmować czynności procesowych zmierzających do rozpatrzenia wniosków dotyczących wspólnego majątku, mieszkania czy eksmisji. Zadaniem sądu w takim wypadku jest jedynie dokonanie oceny, czy pomiędzy małżonkami rzeczywiście nastąpił trwały i jego zadaniem zupełny rozpad pożycia, czy poprzez orzeczenie rozwodu na ustalonych warunkach nie ucierpi dobro wspólnych dzieci, jak również zaakceptowanie porozumienia stron w zakresie wykonywania władzy rodzicielskiej, ustalenia kontaktów z dzieckiem, sposobu korzystania z mieszkania etc.,
• strony oraz ich małoletnie dzieci nie są poddane takiej dawce stresu, jaka ma miejsce w razie długotrwałego procesu rozwodowego,
• pomimo rozwodu strony na ogół zachowują poprawne relacje osobiste pomiędzy sobą.

Dodać także trzeba, że rozwód taki jest również tańszy. Wprawdzie początkowa stała opłata sądowa ma taką samą wysokość, a więc 600 zł, jednakże w razie orzeczenia rozwodu na zgodny wniosek stron bez orzekania o winie sąd zwraca stronie z urzędu połowę jej wartości, a więc 300 zł. Następuje to po uprawomocnieniu się wyroku.

Różnice pomiędzy rozwodem z orzeczeniem winy od rozwodu bez orzekania o winie

Oprócz tego, najważniejszą różnicą pomiędzy między rozwodem z orzekaniem o winie a bez orzekania o winie, jest sposób ukształtowania przez sąd rodzinny obowiązku alimentacyjnego przysługującego od jednego z byłych współmałżonków na rzecz drugiego. Jego istotą jest dostarczanie uprawnionemu przez zobowiązanego środków utrzymania.

Jeśli sąd odstępuje od orzekania w procesie rozwodowym o winie, wówczas każdy z byłych współmałżonków, który znajdzie się w stanie niedostatku, jest uprawniony do żądania od drugiego z nich świadczeń alimentacyjnych. Ich zakres wyznacza się w granicach odpowiadających usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Natomiast gdy sąd w wyroku ustala, który z małżonków jest wyłącznie winny za rozkład pożycia, małżonek niewinny może od współmałżonka uznanego za wyłączenie winnego rozpadu małżeństwa żądać alimentów, gdy w skutek rozwodu jego sytuacja materialna ulega pogorszeniu. A więc zakres, kiedy małżonek może żądać alimenty na siebie jest w tym przypadku dużo szerszy niż w przypadku rozwodu bez orzekania o winie.

Reasumując – „dogadanie się” stron w sprawie o rozwód może im przynieść szereg korzyści, tak w wymiarze osobistym, jak i związanym ze sprawami opieki nad dziećmi oraz wspólnym majątkiem. Dlatego warto zastanowić się, czy forsować za wszelką cenę swoją wizję procesu rozwodowego, czy też pójść na ustępstwa i dojść do porozumienia ze swoim współmałżonkiem, aby rozstać się na warunkach satysfakcjonujących obie strony.

Jeżeli masz wątpliwości co w Twojej sytuacji będzie lepsze, czy rozwód bez orzekania o winie czy może dochodzenie swoich praw w trakcie spornego procesu powinieneś skonsultować się z doświadczonym prawnikiem. Również, jeżeli szukasz mediatora, który poprowadziłby Twoją mediację ze współmałżonkiem polecam Ci moją pomoc w tym zakresie.

Poniżej zamieściłam zasady udzielania porad prawnych online:

• Porada prawna online służy kompleksowemu omówieniu zagadnienia.
• Porady udzielam osobiście.
• Po wykupieniu usługi skontaktuj się ze mną (e-mailowo kubica@adwokat-kubica.pl lub telefonicznie +48 602 488 059) w celu umówienia dogodnego terminu i godziny spotkania.
• Wszelkie informacje objęte są tajemnicą zawodową adwokatów.

Tutaj link do najpopularniejszej konsultacji trwającej 60 minut.