Masz 0 rzeczy w koszyku
Zagrożenie COVID-19 i stan epidemiczny w Polsce w ostatnim czasie ma wpływ na nasze funkcjonowanie i wszystkie dziedziny życia. Zmuszeni jesteśmy podejmować decyzje, które być może w warunkach sprzed epidemii nie musiałyby być w ogóle rozstrzygane. Jak zorganizować bezpieczne kontakty z dzieckiem po rozwodzie, gdy koronawirus szaleje w całym kraju? W zakresie prawa rodzinnego jedną z takich decyzji jest to, czy w warunkach epidemii można nie wyrazić zgody na wykonywanie ustalonych w orzeczeniu sądowym warunków kontaktu byłego małżonka z dzieckiem. A jeżeli tak, to czy i jakie konsekwencje w związku z tym musi ponieść małżonek w przypadku odmowy.
Koronawirus a bezpieczne kontakty z dzieckiem po rozwodzie
Ojciec jest ratownikiem medycznym i pracuje w Warszawie. Dziecko mieszka z matką w Poznaniu. Rozwiedli się i Sąd orzekł, iż przez dwa weekendy w miesiącu dziecko będzie mogło spędzać czas z ojcem w jego stałym miejscu pobytu. Matka dziecka, będąca moją klientką, zadaje uzasadnione pytanie, czy w wyniku obecnie trwającej epidemii może nie zgodzić się, aby ojciec właśnie teraz zabrał dziecko do siebie. To dramaty wielu rodzin i niestety nie jest to przykład odosobniony.
Prawo i obowiązek utrzymywania kontaktów z dzieckiem
Zacznijmy od wyjaśnienia, że zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice oraz ich dzieci mają nie tylko prawo, lecz także obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Polegać one mają m.in. na przebywaniu z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednim porozumiewaniu się, utrzymywaniu korespondencji, korzystaniu z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. Jeżeli dziecko przebywa stale u jednego rodzica, sposób utrzymywania kontaktów przez drugiego rodzice powinni określić wspólnie, kierując się jednak dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia.
Jeżeli jednak rodzice nie są zgodni ze sobą, jak powinna wyglądać opieka w dobie koronawirusa nad ich wspólnym dzieckiem, o kontaktach z dzieckiem rozstrzyga Sąd. Może on w szczegółowy sposób ustalić o liczbie spotkań w miesiącu z drugim rodzicem, skąd będzie odbierane i dokładnie odprowadzane.
Ale co w przypadku stanu epidemicznego?
Wprowadzone w ostatnim czasie przez rząd uregulowania prawne zezwalają jedynie na przemieszczanie się w celu zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, wskazując jako przykład, że „bieżącą sprawą życia codziennego” jest zapewnienie sobie i swoim bliskim dostępu do świadczeń zdrowotnych i opieki psychologicznej. Ani obecne uregulowania rządowe, ani przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie wyjaśniają pojęcia „bieżących spraw życia codziennego”. W związku z tym trudno jest przesądzić, czy kontakt z dzieckiem również w nich się mieści.
Dlatego odpowiedź na pytanie, czy można odmówić kontaktu z dzieckiem byłemu małżonkowi według warunków określonych w wyroku rozwodowym, nie jest jednoznaczna. Należałoby jednak przyjąć, że w każdym przypadku należy kierować się dobrem dziecka.
Można odmówić kontaktów z dzieckiem, jeżeli stanowi to zagrożenie dla jego życia i zdrowia. W razie postępowania Sąd będzie badał, czy taka odmowa była uzasadniona okolicznościami sprawy.
W jaki sposób odmówić kontaktu z dzieckiem?
Najlepiej jest porozumieć się z byłym małżonkiem i zakomunikować mu odmowę kontaktu z dzieckiem z odpowiednim wyprzedzeniem. Ze względów dowodowych najlepiej zrobić to za pośrednictwem poczty elektronicznej, smsa lub komunikatora internetowego.
Jeżeli były małżonek nadal upiera się nad kontaktem z dzieckiem, możliwe jest wystąpienie do Sądu o rozstrzygnięcie tej kwestii wraz z wnioskiem o zabezpieczenie w postaci ograniczenia kontaktów ojca z dzieckiem do rozmów telefonicznych i kontaktu przez Internet na czas trwania epidemii. Działanie sądów obecnie jest co prawda mocno ograniczone, ale tzw. sprawy pilne nadal rozpatrywane są w normalnym toku czynności. Warto zwrócić uwagę, że rozpoznanie powyższego wniosku należy do tego rodzaju spraw.
Możliwe konsekwencje w przypadku odmowy kontaktu z dzieckiem
Jedyną ewentualną konsekwencją, jaką należy brać pod uwagę przy odmowie kontaktów z dzieckiem, jest wystąpienie przez byłego małżonka z wnioskiem do Sądu o zagrożenie karą pieniężną na wypadek dalszych odmów kontaktów z dzieckiem.
Analiza według stanu prawnego na dzień 30 marca 2020 r.
Anna Kubica
Jestem adwokatką i mediatorką. Specjalizuje się w sprawach rodzinnych.
W trudnych chwilach zawsze stoję u boku moich klientów, dbając o ich bezpieczeństwo prawne, komfort i spokój.
