Jak ustalić sytuację majątkową rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów na dziecko?

Ustalenie sytuacji majątkowej zobowiązanego odgrywa decydującą rolę w określeniu przez sąd wysokości alimentów na dziecko. Służy do tego wiele środków, których wybór należy do powoda oraz sądu w ramach prowadzonego postępowania dowodowego.

Jak wygląda obowiązek alimentacyjny rodzica?

Jeśli występujesz o alimenty na dziecko, w założonym pozwie musisz wskazać:

• sytuację majątkową zobowiązanego,
• zakres jego obowiązku alimentacyjnego – a więc określić jakiej wysokości alimentów żądasz.

Drugi ze wskazanych czynników jest ściśle uzależniony od:

• usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, czyli osoby, na rzecz której mają zostać zasądzone alimenty.
• zarobkowych i majątkowych możliwości osoby, na której spoczywa obowiązek ich uiszczania.

Poprzez „usprawiedliwione potrzeby” osoby mającej otrzymać alimenty należy rozumieć takie, których zaspokojenie zapewni jej prawidłowy rozwój zarówno fizyczny, jak i duchowy. Muszą one być odpowiednie do jego wieku, uzdolnień oraz stopnia rozwoju osobistego.

Na temat usprawiedliwionych potrzeb dziecka przeczytaj więcej w tym wpisie „Jak udowodnić zakres obowiązku alimentacyjnego?”

Na czym polega ustalenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego?

Musisz wiedzieć, że możliwości zarobkowe zobowiązanego do płacenia alimentów określają zarobki i dochody, jakie byłby on w stanie uzyskiwać przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych.

Z kolei możliwości majątkowe, to po prostu aktywa – nie tylko faktycznie posiadane, ale także te, które są możliwe do uzyskania przy wykorzystaniu posiadanych możliwości oraz zasad prawidłowego gospodarowania.

Tym samym, „możliwości” nie są tożsame z dochodami, jakie są rzeczywiście osiągane przez zobowiązanego. Stanowią one bowiem jego „potencjał” zarobkowy, a więc takie dochody, które może on i powinien uzyskiwać.

Wobec powyższego, możemy stwierdzić, że ustalenie możliwości zarobkowych oraz majątkowych zobowiązanego do alimentacji ma często charakter hipotetyczny, gdyż kryterium ich ustalenia nie zawsze są zarobki, które są aktualnie przez niego osiągane, lecz sama zdolność do uzyskania wyższego wynagrodzenia. Oczywiście, nierzadko sąd określa wysokość alimentów na podstawie faktycznych dochodów, jakie otrzymuje zobowiązany, gdyż po prostu odpowiadają one jego możliwościom.

Jak ustalić sytuację majątkową rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów na dziecko?

W świetle powyższych rozważań ustalenie sytuacji majątkowej zobowiązanego rodzica, ma zasadnicze znaczenie dla określenia ich wysokości.

Pamiętaj, że w powyższym zakresie inicjatywa należy do:

• powoda,
• sądu orzekającego w sprawie alimentów.

Co powinien zrobić powód?

Zadaniem powoda w toczącym się postępowaniu alimentacyjnym jest udowodnienie, że sytuacja majątkowa zobowiązanego jest na tyle dobra, aby w całości pokryć żądaną przez niego kwotę alimentów.

Dlatego też, już w złożonym pozwie, powinien on określić sytuację życiową oraz majątkową zobowiązanego. Należy podać w nim wszelkie posiadane informacje, które ułatwią wyjaśnienie tych okoliczności, w postaci wskazania, co do jego osoby:

• wieku,
• posiadanego zawodu i wykształcenia,
• dotychczasowych i aktualnych miejscach wykonywania pracy,
• prowadzenia działalności gospodarczej,
• uzyskiwania dochodów z innych źródeł, na przykład umowy najmu lub dzierżawy posiadanej nieruchomości,
• posiadania dodatkowych kwalifikacji, na przykład otrzymanych certyfikatach zawodowych, znajomości języków obcych, ukończonych kursach,
• braku ewentualnych osób będących na jego utrzymaniu, na przykład dzieci z innych związków,
• posiadanego majątku, a więc oszczędnościach, nieruchomościach, bardziej cennych ruchomościach, na przykład biżuterii, dziełach sztuki, samochodach, etc., jak również innego rodzaju aktywach w postaci akcji, obligacji, itp.

A jakie dowody warto załączyć w sprawie o alimenty?

Wszystkie powyższe okoliczności powinny zostać poparte, w miarę możliwości, posiadanymi przez powoda dowodami, takimi jak odpisy z księgi wieczystej, poświadczające, że pozwany jest ich właścicielem oraz dokumenty potwierdzające uzyskane przez niego kwalifikacje – na przykład w postaci odpowiednich dyplomów, świadectw oraz certyfikatów poświadczających ukończenie studiów, kursów, szkoleń, etc.

Pomocne będą także umowy kupna ruchomości o większej wartości. Jeśli pozwany jest właścicielem nieruchomości, które przynoszą lub mogłyby przynosić dodatkowe dochody, na przykład z tytułu umowy najmu czy dzierżawy, to ich przedstawienie również przyczyni się do ustalenia sytuacji majątkowej zobowiązanego do alimentów.

Powód może także przedstawić sądowi wydruki z Krajowego Rejestru Sądowego i Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej poświadczające, iż pozwany:

• prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą,
• jest wspólnikiem lub udziałowcem w spółce,
• członkiem zarządu spółki lub jej prokurentem,

gdyż ze wszystkich tych tytułów pozwany może uzyskiwać dochody. Oczywiście, bardzo duże znaczenie w tym kontekście będzie miała wartość posiadanych udziałów i dochody przedsiębiorstwa pozwanego. 

Do czego powód może w sądzie zobowiązać rodzica obciążonego alimentami?

W złożonym pozwie powinny się też znaleźć wnioski dowodowe, które będą zmierzać do ustalenia przez sąd sytuacji majątkowej zobowiązanego do alimentów na dziecko.

Przede wszystkim, niezbędne jest wystąpienie z wnioskiem o jego zobowiązanie przez sąd do przedłożenia:

• zaświadczenia o zarobkach z ostatnich co najmniej sześciu miesięcy kalendarzowych wystawionego przez aktualnego pracodawcę. Powinno ono zawierać wskazanie wynagrodzenia w kwocie netto oraz brutto, jak również wszystkich składników pensji w postaci dodatków oraz premii,
• rocznych zeznań podatkowych PIT za ostatnie dwa lata,
• wyciągów ze wszystkich posiadanych rachunków bankowych,
• dokumentacji związanej z zaciągniętymi kredytami bądź pożyczkami,
• jeśli prowadzi on działalność gospodarczą – dokumentów księgowych, na przykład książki przychodów i rozchodów, jak również przedłożenia zaświadczenia z Urzędu Skarbowego oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wysokości płaconych podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne.

Jeżeli zobowiązany do uiszczania alimentów twierdzi, że nie posiada jakichkolwiek dochodów lub majątku, powód uprawniony jest do tego, aby zwrócić się do sądu z wnioskiem o wystąpienie do właściwego Powiatowego Urzędu Pracy o wskazanie, czy istnieją oferty pracy dla osoby z umiejętnościami, wykształceniem i doświadczeniem, jakie posiada zobowiązany oraz jakie minimalne wynagrodzenie takie osoby otrzymują. Dzięki temu możliwe będzie ustalenie, czy jest on w stanie natychmiastowo podjąć zatrudnienie oraz w jakiej wysokości zarobki może uzyskać.

Informacje z ZUS-u i Urzędu Skarbowego i banków

Poza tym, sąd może także, wystąpić do ZUS-u i Urzędu Skarbowego o podanie informacji o ewentualnym zarejestrowaniu pozwanego i odprowadzaniu przez niego podatków i składek.

Jeśli natomiast powód posiada informacje o zaciągniętym przez pozwanego kredycie lub pożyczce, może prosić sąd, aby ten zwrócił się do określonego banku o przedłożenie do akt dokumentów kredytowych. Na ogół jasno będzie z nich wynikać, jakie zaświadczenia o dochodach zostały złożone przez zobowiązanego w banku i jakie były jego rzeczywiste dochody bezpośrednio przed udzieleniem kredytu.

Na koniec, warto wspomnieć, iż pomocne dla ustalenia sytuacji majątkowej zobowiązanego do alimentów na dziecko mogą mieć także materiały pobrane z jego portali społecznościowych, takich jak Facebook czy Twitter (obecnie X) w postaci screenów zdjęć i wpisów.

Często wynika z nich bowiem w jakim rzeczywiście stanie majątkowych się on znajduje. Pobyt na zagranicznych wakacjach, luksusowym SPA, etc. wskazuje bowiem na jego większe niż twierdzi możliwości zarobkowe. Pamiętać trzeba, że wysoki poziom życia zobowiązanego do alimentów powinien bezpośrednio przekładać się na sytuację jego dziecka. W tym zakresie bowiem obowiązuje zasada równej stopy życiowej rodziców i dziecka i to pod każdym względem, także w zakresie stylu życia i związanych z nim przyjemnościami.

Do czego sąd może zobowiązać zobowiązanego do zapłaty alimentów?

Musisz wiedzieć, że sąd każdorazowo w sprawie alimentacyjnej wnikliwie bada, jakie są możliwości zarobkowe każdego z rodziców. W tym zakresie powinien on z własnej inicjatywy wykazać szczególną aktywność w gromadzeniu i przeprowadzaniu dowodów w celu prawidłowego ustalenia rzeczywistych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. W tym celu, może on posłużyć się wszystkimi tymi środkami dowodowymi, jakie opisałam wcześniej.

Dodać należy, iż sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. I na tej samej podstawie rozważy, jakie możliwości zarobkowe ma zobowiązany, ustalając jego sytuację majątkową oraz orzekając o wysokości alimentów, jakie będzie musiał uiszczać.

W ramach mojej kancelarii oferuję pomoc prawną w sprawach alimentacyjnych. Zajmuję się prowadzeniem spraw zarówno o ustalenie, obniżenie oraz podwyższenie alimentów, jak i sprawami o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.

Serdecznie zapraszam Cię do kontaktu telefonicznie (+48 602 488 059) lub e-mailowo (kubica@adwokat-kubica.pl).

Możesz także umówić się na konsultację stacjonarną w mojej kancelarii w Poznaniu lub skorzystać z konsultacji on line, którą znajdziesz tutaj.