Masz 0 rzeczy w koszyku
Jeżeli po wydaniu prawomocnego wyroku rozwodowego Twój małżonek umrze, niczego na podstawie dziedziczenia ustawowego po nim nie dziedziczysz (chyba że ustanowiłby Cię spadkobiercą w swoim testamencie). Procesy rozwodowe mogą jednak ciągnąć się latami i przez tak długi czas wszystko może się zdarzyć. Bywa, że w trakcie trwającego procesu o rozwód jeden z małżonków umiera. Co wtedy z dziedziczeniem?
Jakie rodzaje dziedziczenia po zmarłym wyróżniamy?
Na początku wyjaśnię Ci, że wyróżniamy dziedziczenie ustawowe i dziedziczenie testamentowe. Dziedziczenie testamentowe ma zawsze pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym.
W kontekście śmierci małżonka w trakcie rozwodu a dziedziczenia po nim możliwe są dwa przypadki. Pierwszy występuje bardzo rzadko, ale teoretycznie może się zdarzyć, dlatego o nim napiszę:
1. Jeżeli w trakcie trwania rozwodu Twój małżonek umrze, a zostawił testament, w którym wskazał Cię jako swojego spadkobiercę, to dziedziczysz w całości lub w części zgodnie z treścią testamentu. Krąg spadkobierców ustawowych (czyli tych którzy dziedziczyli by spadek gdyby nie było testamentu), może podważyć ważność sporządzonego przez Twojego małżonka testamentu, ale to inna historia. Co do zasady w takim przypadku dziedziczysz.
2. Jeżeli w trakcie trwania rozwodu Twój małżonek umrze i nie zostawił testamentu, to co do zasady również dziedziczysz. Ale nie zawsze. Każdy ze spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia może bowiem domagać się wyłączenia Ciebie jako małżonka od dziedziczenia. Aby było to możliwe, muszą być spełnione cztery warunki:
- musisz przeżyć spadkodawcę, czyli Twojego zmarłego małżonka,
- zmarły małżonek będący spadkodawcą musiał wystąpić o rozwiązanie małżeństwa przez rozwód (lub o orzeczenie separacji) z Twojej winy albo w trakcie trwającego procesu o rozwód (lub o separację) zażądał orzeczenia rozwodu z Twojej winy (uwaga! za żądanie dotyczące winy małżonka trzeba też uznać żądanie orzeczenia rozwodu z winy obojga małżonków),
- proces o rozwód (lub separację) za życia małżonka spadkodawcy był w toku,
- żądanie orzeczenia rozwodu (lub separacji) z Twojej winy było uzasadnione.
Jeżeli rozwód toczył się bez orzekania o winie i Twój zmarły małżonek wyraził na to zgodę, wówczas spadkobiercy nie będą mogli wyłączyć Cię od dziedziczenia.
Wyłączenie małżonka od dziedziczenia nie następuje z mocy prawa. Wymagane jest wytoczenie odrębnego powództwa przez któregokolwiek z pozostałych spadkobierców powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem, np. zstępnego (dziecko, wnuka) lub rodzica zmarłego spadkodawcy.
Jeżeli w trakcie trwania takiego postępowania zgromadzone dowody potwierdzą, że rozwód zakończyłby się orzeczeniem o winie zmarłego Twojego małżonka lub współwinie Was obojga, wówczas żądnie spadkobierców o wyłączeniu Ciebie od dziedziczenia może być zasadne.
Termin do wytoczenia powództwa wynosi sześć miesięcy od dnia, w którym jako spadkobierca dowiedziałeś się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż jeden rok od otwarcia spadku. Jeżeli zostaniesz wyłączony od dziedziczenia, jednocześnie będzie skutkować to usunięciem z grona spadkobierców ustawowych. Twój udział spadkowy przypadnie wówczas pozostałym osobom powołanym do spadku.
Anna Kubica
Jestem adwokatką i mediatorką. Specjalizuje się w sprawach rodzinnych.
W trudnych chwilach zawsze stoję u boku moich klientów, dbając o ich bezpieczeństwo prawne, komfort i spokój.
