Orzeczenie przez sąd rozwodu, powoduje konieczność uregulowania pomiędzy dotychczasowymi współmałżonkami szeregu istotnych kwestii. Przede wszystkim dotyczy to kwestii majątkowych, a w szczególności wspólnie zaciągniętych długów.
Długi a majątek wspólny małżonków
Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego, co do zasady, pomiędzy małżonkami powstaje ustawowa wspólność majątkowa. Oznacza ona, że składniki majątkowe uzyskane w trakcie trwania małżeństwa stanowią wspólną własność małżonków. Oczywiście od tej zasady istnieją wyjątki. O majątku osobistym małżonków więcej informacji znajdziesz w innych moich wpisach (kliknij tutaj i tutaj).
A jak się to kształtuje w przypadku długów, a więc zaciągniętych w trakcie małżeństwa zobowiązań?
W tym zakresie możliwe są trzy sytuacje:
- w przypadku, gdy małżonkowie zaciągają dług wspólnie, odpowiadają oni całym majątkiem wspólnym oraz swoimi własnymi majątkami osobistymi,
- jeżeli jeden z małżonków zaciąga dług za zgodą drugiego z nich, wówczas odpowiadają oni majątkiem wspólnym, natomiast małżonek, który zaciągnął zobowiązanie, odpowiada także majątkiem osobistym,
- w razie zaciągnięcia długu przez jednego z małżonków, bez zgody drugiego, odpowiedzialność ponosi tylko ten małżonek, którego obciąża zobowiązanie. Obejmuje to cały jego majątek osobisty.
Od powyższych zasad istnieje jeden wyjątek, polegający na tym, że małżonkowie odpowiadają solidarnie z tytułu zobowiązań zaciągniętych w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny (opłaty za mieszkanie, jedzenie itp.).
Rozwód a majątek współmałżonków
Wskutek rozwiązania małżeństwa przez rozwód, pomiędzy małżonkami przestaje istnieć wspólność majątkowa. Powstaje ustrój rozdzielności majątkowej, a posiadane aktywa stają się przedmiotem wspólności w częściach ułamkowych.
Jednocześnie każdy ze współmałżonków może żądać dokonania podziału majątku wspólnego. Jeśli zostanie wszczęte postępowanie w tym przedmiocie sąd w sposób oczywisty dzieli wchodzące w jego skład aktywa. A co dzieje się z długami?
Czy sąd dzieli długi?
Sąd przeprowadzając podział majątku wspólnego, nie dokonuje podziału długów.
Wynika to z istoty sądowej procedury działowej.
Sąd bowiem w toku postępowania o podział majątku dokonuje działu tylko istniejących w tej dacie składników majątkowych tworzących majątek wspólny, a więc aktywów. Podziałowi majątku nie podlegają pasywa (długi).
W toku postępowania sąd nie dokona więc podziału zobowiązań, które małżonkowie wspólnie zaciągnęli w trakcie trwania małżeństwa. Jedynymi wspólnymi długami, które obejmie podział majątku, są te, które zostały spłacone przez każdego z małżonków z ich własnych środków w okresie pomiędzy ustaniem wspólności ustawowej i podziałem majątku wspólnego. Inaczej mówiąc chodzi o te wspólne długi, które małżonek spłacił w okresie od orzeczenia rozwodu do dnia wydania przez sąd wyroku o podział majątku.
Tym samym długi, na przykład kredyt hipoteczny, pozostaje poza zakresem zainteresowania sądu przy podziale majątku. W związku z tym, sąd nie dokona również wskazania, który z byłych małżonków będzie spłacał obciążające ich wierzytelności. Oznacza to, że za niespłacone długi zaciągnięte wspólnie przez małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej, będą oni odpowiadać solidarnie. Wierzyciel więc będzie mógł żądać spełnienia całego zobowiązania od jednego z byłych małżonków lub od każdego z nich w odpowiedniej części.
Jeśli chodzi o kredyt hipoteczny, sąd nie dokona jego podziału nawet wtedy, gdy sąd przyzna lokal mieszkalny lub dom, na który zostało zaciągnięte zobowiązanie kredytowe, na rzecz tylko jednego z małżonków z obowiązkiem spłaty drugiego z nich. Wynika to z oczywistego faktu, iż sąd nie dysponuje żadnymi odpowiednimi danymi, które umożliwiłyby mu zajęcie stanowiska co do tego, jak będzie przebiegał w przyszłości proces spłaty kredytu hipotecznego, który w chwili orzekania o dziale majątku, nie jest jeszcze wymagalny i rozłożony na wiele lat.
Więcej na temat kredytu hipotecznego przy podziale majątku małżonków przeczytasz tutaj.
Rozliczenie pomiędzy małżonkami nakładów i wydatków
Przy podziale majątku wspólnego, rozlicza się pomiędzy małżonkami poczynione przez nich nakłady i wydatki, które stanowią formę długów.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każdy z małżonków powinien zwrócić drugiemu z nich wszystkie wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty. Dotyczy to również nakładów i wydatków z majątków osobistych na majątek wspólny. Nie obejmuje to jednak wydatków i nakładów, które były niezbędne na przedmioty majątkowe przynoszące dochód.
Żądanie tego rodzaju nie może jednak dotyczyć tych nakładów i wydatków, które zostały przeznaczone na cele służące zaspokojeniu potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły one wartość majątku w chwili ustania wspólności majątkowej.
Jeśli czeka Cię podział majątku albo masz wątpliwości jak sąd może podzielić Wasz majątek dorobkowy, zapraszam Cie do skorzystania z konsultacji, podczas której odpowiem na wszystkie Twoje pytania.
Tutaj znajduje się link do konsultacji online.
Anna Kubica
Jestem adwokatką i mediatorką. Specjalizuje się w sprawach rodzinnych.
W trudnych chwilach zawsze stoję u boku moich klientów, dbając o ich bezpieczeństwo prawne, komfort i spokój.