Czy można zmienić pozew o rozwód?

Zanim przejdę do merytorycznej odpowiedzi na powyższe pytanie, musisz wiedzieć, że ten wpis dotyczy tylko zagadnienia związanego z orzeczeniem rozwodu, czyli rozwiązaniem małżeństwa. Jak pewnie wiesz, w postępowaniu rozwodowym sąd orzeka także o innych kwestiach dotyczących np. władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron, alimentów, kontaktów itd. Jednak w tym wpisie skupiam się tylko na zagadnieniu dotyczącym rozwiązania małżeństwa przez rozwód. A więc do rzeczy…

Wiele osób po wniesieniu pozwu o rozwód do sądu, już w trakcie jego rozpatrywania zamierza dokonać zmian w zakresie zgłoszonych w nim żądań.

Czy z punktu widzenia procesowego jest to dopuszczalne?

Czego może dotyczyć zmiana pozwu o rozwód?

Na wstępie trzeba zaznaczyć, że strona powodowa może dokonać zmiany pozwu o rozwód.

Może ona dotyczyć dwóch kwestii:

• rezygnacji z żądania uznania przez Sąd współmałżonka za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa lub też – w odwrotnej sytuacji – zmiany żądania przeprowadzenia rozwodu za porozumieniem stron na rozwód z orzeczeniem o winie, 
• rezygnacji z żądania rozwiązania przez Sąd małżeństwa poprzez rozwód na orzeczenie o ustanowieniu separacji małżeńskiej.

Jakie są najczęstsze przyczyny zmiany pozwu o rozwód?

Przyczyny dokonywania przez powodów zmiany pozwów o rozwód mogą być bardzo różne. Wielu z nich podejmuje pod wpływem emocji decyzję o wystąpieniu o orzeczenie rozwodu z uznaniem wyłącznej winy współmałżonka, a już po tym fakcie, w trakcie prowadzonego postępowania rozwodowego, łagodzi swoje stanowisko. Wpływ na to może mieć wiele czynników, od ostudzenia emocji po chęć szybkiego załatwienia sprawy rozwodowej.

Uzyskanie orzeczenia o wyłącznej winie współmałżonka wymaga udowodnienia przez powoda, że jego partnera obciąża pełna odpowiedzialność za trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Z tego powodu, konieczne jest przeprowadzenie przez Sąd pełnego postępowania dowodowego, w tym przesłuchania świadków, przeanalizowania przedłożonych dokumentów, wydruków wiadomości SMS, e-maili, bilingów, fotografii, płyt lub taśm dźwiękowych, zapisów różnych komunikatorów etc. Częstokroć konieczne jest też w sprawie sporządzenie opinii przez biegłego sądowego. Wszystko to powoduje, że postępowanie rozwodowe jest długie, skomplikowane oraz pełne „prania brudów”. Nie każdy chce w czymś takim uczestniczyć…

Może się też okazać, że już po wniesieniu sprawy do Sądu, wyjdą na jaw nowe okoliczności, które spowodują, że któraś ze stron zdecyduje się na zmianę stanowiska procesowego. Mogą one być tego rodzaju, że powód orientuje się pewnej chwili, że przedstawione przez niego dowody są zbyt słabe, aby uzyskać orzeczenie o wyłącznej winie współmałżonka.

Możliwa jest także sytuacja, w której strona powodowa, która początkowo chciała uzyskać rozwód za porozumieniem stron, pod wpływem nowych okoliczności w sprawie, na przykład wskazujących na zdradę współmałżonka, zmienia zdanie i występuje z żądaniem orzeczenia jego wyłącznej winy.

I wreszcie, powód może dojść do wniosku, że wprawdzie nastąpił w jego małżeństwie rozkład pożycia, jednak możliwy jest powrót do dawnych czasów, w związku z czym chce dać swojemu współmałżonkowi i samemu sobie „jeszcze jedną szansę”. W takiej sytuacji może zamiast rozwodu zażądać jednak orzeczenia separacji.

Tutaj czai się „niebezpieczeństwo”, gdyż nawet w przypadku zmiany powództwa poprzez żądanie separacji w miejsce rozwodu, Sąd i tak może orzec rozwód. Stanie się tak, gdy drugi małżonek nie wyrazi zgody na separację i będzie domagać się rozwiązania małżeństwa. Zgodnie bowiem z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, Sąd orzeka rozwód. W przypadku jednak, gdy orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, wówczas Sąd orzeka separację.

Jaka jest podstawa prawna zmiany pozwu o rozwód?

Podstawę prawną zmiany pozwu o rozwód stanowi przepis art. 193 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z jego brzmieniem, zmiana powództwa jest dopuszczalna, jeżeli nie spowoduje to zmiany właściwości Sądu. Ponieważ sprawy o rozwód i separację rozpatrują wyłącznie Sądy okręgowe, zmiana powództwa jest w pełni możliwa.

Kiedy można dokonać zmiany pozwu o rozwód?

Zmiana pozwu przez powoda na etapie pierwszej instancji, jest dopuszczalna w każdym czasie aż do momentu zamknięcia rozprawy i wydania przez Sąd wyroku. Do dokonania tej czynności nie jest potrzebna zgoda drugiej strony.

Co więcej, zmiana stanowiska strony powodowej jest możliwa także po ogłoszeniu wyroku Sądu pierwszej instancji. W składanej apelacji albo na rozprawie apelacyjnej dopuszczalne jest wskazanie, że powód domaga się jednak rozwodu z orzeczeniem o winie, czy też ustanowienia separacji.

Musisz wiedzieć, że Sąd związany jest wówczas takim oświadczeniem, choćby od czasu wydania wyroku rozwodowego, nie zmieniły się okoliczności sprawy.

Cofnięcie zgody na rozwód bez orzekania o winie przed sądem drugiej instancji z reguły wywołuje konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd pierwszej instancji.

W jaki sposób można dokonać zmiany pozwu o rozwód?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, zmiana powództwa może być dokonana jedynie w piśmie procesowym. Nie jest więc dopuszczalne skuteczne dokonanie tej czynności poprzez złożenie oświadczenia do protokołu sądowego.

Natomiast jeśli interesuje Cię kwestia cofnięcia pozwu o rozwód, zapraszam do lektury tego artykułu „Czy można cofnąć pozew o rozwód?”